مشکل گوارشی؛ دلایل و درمان آن

مشکلات گوارشی چگونه ایجاد می‌شوند؟

دستگاه گوارش یکی از اصلی‌ ترین و پیچیده ترین اندام های بدن در انسان است و باید همواره به سلامت آن توجه داشت. عملکرد صحیح سیستم گوارش در بدن هر فرد به اندازه سلامت قلب دارای اهمیت است. سیستم گوارش در هضم مواد مغذی و دفع مواد زائد از بدن به شما کمک می‌کند. دستگاه گوارش دامنه گسترده‌ای دارد و اندام هایی از جمله مری، معده، روده، پانکراس، کبد و کیسه صفرا را شامل می‌شود. عوامل متعددی نظیر بیماری‌ها و مشکلات جسمانی و اختلالات روانی همچون افسردگی، استرس و اضطراب می توانند باعث بروز مشکل گوارشی در فرد شوند. در اینجا به برخی از علائم گوارش و درمان آن با سیر سیاه می‌پردازیم و همچنین خواص سیر سیاه برای گوارش برا بررسی می‌کنیم.

مشکلات گوارشی در هر سنی ممکن است ایجاد شوند. بیماری های گوارشی در کودکان و سالمندان می تواند بسیار آزاردهنده باشد. در برخی موارد مشکل گوارشی به ویژه در بزرگسالان می تواند خطرآفرین باشد و زندگی روزمره فرد را به نوعی مختل کند. سبک زندگی سالم، رژیم غذایی متعادل و تمرینات ورزشی مناسب می توانند تاثیر چشمگیری بر سلامت دستگاه گوارش داشته باشند.

شایع ترین علائم اختلالات گوارشی

علائم مشکل گوارشی با توجه به عضو آسیب دیده متفاوت است، هرچند در برخی موارد کسانی که دچار اختلالات گوارشی می شوند، دردهای مشابهی را تجربه می کنند. دردهای شکمی (دل درد و دل پیچه)، کرامپ های زیر شکمی (گرفتگی یا درد زیر شکم )، سوء هاضمه، سوزش معده، خستگی مزمن و کمبود انرژی، اختلال پرخوری، کاهش وزن ناخواسته، نفخ، تهوع، استفراغ و خونریزی دستگاه گوارش از جمله شایع ترین علائم اختلالات گوارشی به شمار می آیند. مشکلات پوستی، مشکل در بلع، عدم تمرکز، اختلال در خواب، بی اشتهایی و عدم تحمل لاکتوز از دیگر علائم مشکل گوارش هستند. از بیماری های رایج این نوع اختلالات می‌توان به رفلاکس معده، سندروم روده تحریک پذیر، بیماری کرون، یبوست مزمن، اسهال، سنگ کیسه صفرا و دهان بد بو اشاره کرد. به طور کلی، دردهای شکمی یکی از اولین و مهم ترین نشانه‌ها در بروز مشکل گوارشی محسوب می شوند.

دلایل مشکلات گوارشی در بسیاری از موارد همچنان ناشناخته باقی مانده است، اما این اختلالات ممکن است به صورت مادرزادی و یا در اثر عوامل محیطی ایجاد شوند. با این که مشکل گوارشی در سنین مختلف بروز می کند، اما شیوع بیشتر این بیماری ها با بالا رفتن سن افزایش می یابند. هرچند اختلالاتی نظیر کولیک، گاستروانتریت (بیماری التهاب معده‌ای روده‌ای)، ریفلاکس معده، عدم تحمل لاکتوز، سندرم روده التهابی، آپاندیسیت، اسهال و استفراغ در میان نوزادان و کودکان شایع تر است. اختلالات دیگر مانند زخم معده، سنگ کیسه صفرا، سندرم روده تحریک پذیر، کبد چرب و یبوست مزمن بیشتر در میان بزرگسالان و افراد میانسال رخ می دهند. همچنین زنان بیشتر از مردان دچار مشکلات گوارشی می شوند.

چه کسانی به مشکل گوارشی مبتلا می شوند؟

بسیاری از افراد در طول زندگی خود ممکن است با مشکلات و اختلالات گوارشی مواجه شوند، اما برخی عوامل می‌توانند خطر ابتلا به مشکل گوارشی را افزایش دهند. برخی از این عوامل عبارتند از:

• رژیم غذایی نامناسب: تغییر رژیم های غذایی، مصرف غذاهای چرب، پر از قند و نمک، فست فود، غذاهای آماده، رژیم کم فیبر و نوشیدنی های گازدار می توانند باعث بروز مشکلات گوارشی شوند.
• استرس و اضطراب: استرس موجب تنش عضلات و تغییر در عملکرد دستگاه گوارش می شود. سوء هاضمه، دل درد، اسهال یا یبوست از جمله مواردی هستند که استرس در بروز آن ها نقش موثری دارد.
• عفونت‌های باکتریایی و ویروسی: برخی عفونت‌ها مانند عفونت‌های معده، دستگاه گوارش و عفونت های دستگاه تنفسی مشکلات گوارشی نیز به همراه دارند.
• مصرف داروهای خاص: برخی داروها مانند آنتی بیوتیک ها، داروهای ضد افسردگی، انواع داروهای ضد حساسیت و درمان های شیمیایی می توانند باعث ایجاد مشکل گوارشی شوند.
• بیماری‌های مزمن: بیماری های التهابی روده، بیماری های قلبی و عروقی و دیابت از مواردی هستند که سبب به وجود آمدن اختلالات گوارشی می‌شوند.
• عدم فعالیت فیزیکی و کم تحرکی: انجام تمرینات ورزشی و تحرک روزانه موجب سرعت بخشیدن به روند هضم غذا می‌شود و از بروز یبوست جلوگیری می‌کند. کم تحرکی یکی از دلایل موثر در تضعیف دستگاه گوارش به شمار می‌آید.

پیشگیری از ابتلا به مشکل گوارشی

با پیروی از سبک زندگی سالم و به کمک روش های پیشگیرانه می‌توانید بدن خود را از ابتلا به مشکل گوارشی ایمن نگه دارید و یا از شدت علائم مشکل گوارشی بکاهید.

تعادل در رژیم غذایی

یک رژیم غذایی سالم و مغذی به پیشگیری از بروز مشکل گوارشی در سنین مختلف کمک می کند. بهتر است به تعداد وعده های غذایی، اندازه وعده ها و نیز سرعت غذا خوردن توجه داشته باشید. محرک های گوارشی خود را بشناسید. به عنوان مثال، زیاده روی در مصرف  قهوه ، لبنیات، حبوبات و نوشیدنی های گازدار می تواند موجب نفخ، ریفلاکس و درد معده شود.

از غذاهای فیبردار غافل نشوید

انواع خوراکی ها و غذاهای فیبردار، سبزیجات، میوه های تازه و خشک شده به بهبود و تقویت سیستم گوارشی کمک می کنند. میوه و سبزیجات سرشار از انواع ویتامین ‌ها، فیبر و مواد معدنی و مغذی هستند که علاوه‌ بر خواص درمانی به بهبود عملکرد دستگاه گوارش  نیز کمک می ‌کنند. با قرار دادن میوه ‌ها و سبزیجات در برنامه غذایی خود خطر ابتلا به مشکل گوارشی را کاهش خواهید داد.

با هیدراته نگه داشتن بدن سالم بمانید

آب ضروری‌ترین ماده ‌ای است که روده برای عملکرد طبیعی و هضم مناسب غذا به آن احتیاج دارد. آب به حرکت روده ها و دفع بهتر کمک می‌ کند. همچنین مصرف مایعات را در هوای گرم و هر زمان که بدن تان در حال تعریق است، مانند ورزش کردن، افزایش دهید.

تاثیر رعایت بهداشت بر هضم بهتر غذا

رعایت بهداشت فردی می ‌تواند از اصلی ‌ترین عواملی باشد که باید برای جلوگیری از بروز انواع بیماری و مشکل گوارشی به آن پایبند باشید. شستن مرتب دست ها کمک می‌کند تا از انتقال عوامل بیماری‌زا به مواد غذایی جلوگیری شود.

پرهیز از عادت های بد غذایی

یکی از نکات مهم در بهبود و کاهش مشکل گوارشی، زمان تغذیه است. این موضوع به اندازه نوع مواد غذایی مصرفی دارای اهمیت است. از آن جایی که همه فعالیت های ما بر اساس ساعت بیولوژیک تنظیم می شود، بنابراین لازم است زمان معینی برای صرف وعده های غذایی در نظر گرفته شود. هرچند در بسیاری موارد افراد با توجه به شرایط دچار بی نظمی در زمان مصرف وعده های غذایی می شوند؛ حتی در شب و ساعات خواب غذا می خورند. یکی دیگر از عادت های بد غذایی این است که افراد بسیار سریع و تقریباً نجویده غذا می خورند. این رفتار غذایی در بلندمدت موجب بروز مشکل گوارشی خواهد شد.

متخصصان گوارش همواره با بیماران برای مدیریت عادات و رفتارهای تغذیه‌ای که می‌توانند موجب بروز مشکل گوارشی شوند و یا بیماری گوارشی را تشدید نمایند، صحبت می‌کنند. اختلالات تغذیه ای تقریباً در هر سنی ممکن است رخ دهند، اما در نوزادان و کودکان خردسال بیشتر شایع است. از رایج ترین این مشکلات می‌توان به سندرم سوء جذب، چاقی کودکان، اختلال در جذب ویتامین‌ها و آمینو اسید، اختلالات هضم، مشکلات رشد، فقر آهن و سوء تغذیه اشاره کرد.

خواص سیر سیاه برای سیستم گوارش

سیر سیاه یکی از فرآورده های غذایی موثر در پیشگیری و بهبود مشکل گوارشی به شمار می آید. سیر تازه در طی یک فرآیند مشخص، تخمیر و به سیر سیاه تبدیل می‌شود. حبه های سیر سیاه ژله ای مانند هستند و بافتی جویدنی و طعم شیرینی دارند.  علاوه بر خواص درمانی، عناصر مغذی و سایر ترکیبات مفید در طی فرآیند تبدیل سیر تازه به سیر سیاه افزایش پیدا می کنند. این محصول آلیسین (عامل عطر و طعم تند سیر) کمتری در مقایسه با سیر تازه دارد و بوی تند سیر خام را ندارد. در واقع، این ماده مفید و بد بو در فرآیند تخمیر و تبدیل سیر تازه به سیر سیاه به ترکیبات آنتی اکسیدان تبدیل می شود؛ ترکیباتی که خواص سیر سیاه را چند برابر می کنند. در برخی از مشکلات گوارشی می‌توان از روش های درمان با سیر سیاه کمک گرفت.

از مهم ترین موارد درمان مشکل گوارشی با سیر سیاه می‌توان به تقویت معده، پاکسازی کبد و کاهش التهاب روده ها اشاره کرد. مصرف متعادل سیر سیاه به دلیل خواص زیادی که دارد، موجب کاهش چربی خون و چربی انباشته شده در کبد می‌شود. این فرآورده، محصولی طبیعی است که از چرب شدن کبد و آسیب های کبدی جلوگیری می کند. در واقع سیر سیاه هم خاصیت درمانی برای کبد دارد و هم در پیشگیری از بیماری های کبدی موثر است. سیر سیاه به دلیل دارا بودن خواص آنتی اکسیدانی قوی یک ماده غذایی مناسب برای محافظت از کبد است. همچنین این محصول سرعت رشد تومورها و سلول های سرطانی در معده و روده را کاهش می دهد. سیر سیاه حاوی ترکیبات بسیار مغذی است و با بیماری ‌های گوارشی، عفونی و التهابی مبارزه می کند.